زندگی نامه عرفی شیرازی...

                                              عرفی شیرازی                                              

خلاصه ی زندگی نامه:

مولانا محمد بن خواجه زین‌الدین علی بن جمال‌الدین شیرازی ملقب به جمال‌الدین و متخلص به عرفی از مشاهیر و شعرای شیراز در قرن دهم هجری است.

وی درسال ۹۶۳ هجری قمری متولد شد.

در زادگاهش به تحصیل علم و دانش پرداخته و به قدر توان در موسیقى و خط نسخ مهارت بدست آورد. از جوانى به سرودن شعر تمایل داشت، دیرى نپایید که در شیراز شهرت یافت و به محافل ادبى آن شهر راه پیدا کرد. در اوان جوانى از راه دریا به هندوستان مهاجرت کرد و با فیضى دکنى برخورد کرد و مصاحبت وى را اختیار نمود و سپس توسط وى با حکیم مسیح‌الدین ابوالفتح گیلانى آشنا شد و در قصیده‌اى مدح او را گفت. ابوالفتح گیلانى نیز او را به عبدالرحیم خانخانان، سهپسالار ادب‌پرور جلال‌الدین اکبرشاه، معرفى کرد و از آنجا در سلک مداحان ویژهٔ اکبرشاه در لاهور درآمد. عرفى همچنان در لاهور به سر برد.

 درسال ۹۹۹ هجری قمری در سن سی و شش سالگی درگذشت.

 

پس از چندى پیکرش را به نجف منتقل کردند. شهرت او در قصیده‌سازى و از سخن سرایان بنام سبک هندی است. عرفى در قالب هاى دیگر شعر نیز طبع‌آزمایى کرده اما مهارت او در قصیده دیگر سروده‌هاى وى را تحت‌الشعاع قرار داده است. «کلیات» اشعار عرفى مشتمل بر چهارده هزار بیت شامل قصیده و رباعى و مثنوى و قطعه است.

جمال‌الدین دو مثنوى به نامهاى «مجمع الابکار» و «فرهاد و شیرین» و رساله‌اى به نثر دربارهٔ تصوف به نام «نفسیه» نیز نگاشته است.

زندگی:

مولانا محمد بن خواجه زین‌الدین علی بن جمال‌الدین شیرازی ملقب به جمال‌الدین و متخلص به عرفی از مشاهیر و شعرای قرن دهم هجری قمری در شیراز است. البته میان تذکره‌نویسان و تاریخ‌نویسان درباره نام دقیق او اختلاف نظر زیادی وجود دارد.

به کمال فضل و دانش و لطیفه‌گویی و حاضرجوابی معروف است و طرزی مخالف مسلک قدما در شعر در پیش گرفته و غالباً در اثر کثرت تشبیهات و استعارات او، اصل مقصود در شعرش مبهم می‌ماند. چند بار به هندوستان رفته و در دربار اکبر شاه هندی تقرب یافته‌است.

به علت این که چند بار ابوالفیض و برادرش علامی را که هر دو از اکابر هند بودند در مقام مناظره محکوم ساخته بود آن دو کینه و عداوت او را سخت به دل گرفتند.

محتویات:

۱          شعر مشعور عرفی

۲          درگذشت

۳          جستارهای وابسته

۴          منابع

شعر مشعور عرفی:

عرفی قصیده رائیه‌ای پرداخته که مطلع آن این است:

نیافتم که فروشند بخت در بازار               

جهان بگشتم و دردا که هیچ شهر و دیار

این قصیده شامل یکصد و هشتاد بیت است که برخی نیز به جوابگویی او برخاسته‌اند.

از رباعیات او یکی این است:

زاهد به فریب مرد و زن مشغول است                   

صوفی به عمارت بدن مشغول است

عاشق به هلاک خویشتن مشغول است                

دانا به کرشمه سخن مشغول است

درگذشت:

عرفی در سال ۹۹۹ در سن سی و شش سالگی درگذشت و جنازه او را از لاهور به نجف اشرف انتقال دادند. در قصیده زیر عرفی آرزوی خود را اینگونه بیان می‌کند:

به کاوش مژه از گور تا نجف بروم              

اگر به هند به خاکم کنی و گر به تتار

جستارهای وابسته:

[نمایش] ن ب و

ادبیات فارسی

منابع:

-          عرفی شیرازی نوشته دکتر عابد علی خان، برگرفته از نشریه ادبیات و

             زبان ها، هلال، فروردین ۱۳۴۵، شماره ۵۴.

-          عرفی شیرازی نوشته عابد علی خان رئیس دانشکده دیال لاهور، نشریه ادبیات و زبانها، هلال، اردیبهشت ۱۳۳۲، شماره۳

-          تاریخ و سبب مرگ عرفی شیرازی نوشته دکتر عابد علی خان استاد دانشگاه کراچی، نشریه ادبیات و زبانها، وحید، خرداد ۱۳۴۶، شماره ۴۲.