فتح سومنات... "عسجدی"

تا شاه خسروان، سفر سومنات کرد

کردار خویشتن را علم معجزات کرد

آثار روشنِ ملکانِ گذشته را

نزدیک بِخْردان، همه از مشکلات کرد

بزدود [ز] اهل کفر، جهان را به اهل دین

شکر و دعای خویشتن از واجبات کرد

هر لشکری که بود چو پروین ز انبوهی

از هم جدا فکند و چو نعش بنات کرد

چندان بکشت برهمنان را به سومنات

تا سومنات را به لقب مومنات کرد

سلطان یمین دولت و عالی نظام دین

کز عدل و علم،‌ دولت و دین را ادات کرد

محمود شهریار کریم، آنکه ملک را

بنیاد بر محامد [و] بر مکرمات کرد

ایزد فزود دولت او را ثبات،‌ ازانک

بر قولهای خویش [...][1] کرد

دینْ احمدی و دولتْ محمودی، این دو چیز

یزدان ز جملة ابد و باقیات کرد

از باقیات بِهْ چه بُوَد کافریدگار

مر باقیات را تبع صالحات کرد

شطرنج ملک باخت ملک با هزار شاه

هر شاه را به نوع دگر شاهمات کرد

هر مهتری، هنر به سپه کرد روز جنگ

او هر هنر که کرد، به نفس و به ذات کرد

بس کو به آب جیحون خوابی نکرد رفت

خوابی دگر تمام به آب بنات[؟] کرد

بس گاه غزو او، شب یلدا دواج را

ایزد به نور، چون شب قدر و برات کرد

هرگز به خشم خویش نزد بانگ بر ضعیف

ور زد، علاج آن به عطا و هبات کرد

هرگز نکرد چیره‌ دلی، او به خون کس

ور کرد، عدل کرد و به قول ثقات کرد

بر دادن صلات کتابی به نزد[؟] شاه

چون بانک بوحنیفه کتاب صلات کرد[؟]

آن گاه چون صلاة و زکوة اندر آن کتاب

بر خویشتن فریضه، عطا و صلاة کرد[2]